Naast het biomedisch model vindt een nieuw paradigma, gericht op herstel, ingang in de Kliniek Sans Souci. In deze visie is zorg niet zozeer absoluut gericht op genezing, maar wel op het persoonlijke herstel van de gebruiker. De twee benaderingen, het biomedisch model en herstelondersteunende zorg staan niet tegenover elkaar, ze vullen elkaar aan en verrijken elkaar met hun eigenheid.
In de praktijk
Het vermogen om hoop te bieden speelt een cruciale rol. Vaak heeft de cliënt, alleen of met de hulp van één of meerdere derde(n), zelf zijn doelstellingen bepaald (de zijne, niet die van de hulpverleners). Het is van belang om deze door de cliënt zelf te laten verduidelijken en hem, indien nodig, te helpen met het stellen van prioriteiten. Geloven in de capaciteiten van mensen en zich concentreren op hun sterke punten in plaats van op hun tekortkomingen zijn daarbij essentiële attitudes van de zorgverlener.
Rehabilitatie
Rehabilitatie en herstel zijn niet in tegenspraak. Praktijken die gebaseerd zijn op het model van de psychosociale rehabilitatie hebben hun nut bewezen en zijn grotendeels verenigbaar met de geest van herstel. Het eerste model gaat uit van het perspectief van de zorgverlener, terwijl het tweede uitgaat van het standpunt van de cliënt. De zorgverlener zal de cliënt niet herstellen. Het is de rol van de cliënt om zichzelf te herstellen. De zorgverlener kan dat herstelproces steunen en begeleiden.
Herstel
Persoonlijk herstel is een proces, een pad waarop de persoon na verloop van tijd een bevredigend en zinvol leven (terug-)vindt. Persoonlijk herstel is niet hetzelfde als genezing. In het herstelproces worden symptomen niet koste wat kost bestreden, maar leert men ermee omgaan. Geneesmiddelen blijven vaak noodzakelijk. Samen met stigmatisering en onzekerheid is eenzaamheid één van de belangrijkste obstakels voor persoonlijk herstel. Het belang van de zorgzame aanwezigheid van naasten kan niet overschat worden.
Ervaringsdeskundigheid
Het concept van ervaringsdeskundigheid is eind de jaren 70 ontstaan in de Verenigde Staten en heeft zich sindsdien in verschillende delen van de wereld ontwikkeld. Van bij de aanvang van de Hervorming van de GGZ in België (2010-2011) verschenen de eerste ervaringswerkers in de psychiatrische hulpverlening, eerst als vrijwilligers, later soms ook in loonverband. Bovendien zijn heel wat ervaringswerkers ook actief binnen cliëntenverenigingen, zelfhulpgroepen enz.
“De ervaringsdeskundige is een persoon die vaardigheden heeft ontwikkeld en middelen heeft gemobiliseerd om zo om te kunnen gaan met de eigen ervaring van sociaal en/of psychisch lijden en die voldoende hersteld is om een deskundigheid uit deze levenservaring te putten (ervaring met herstel, empowerment, verbetering van de kwaliteit van leven). Hij wil zijn gelijken helpen, zijn kennis en knowhow inzetten ten behoeve van hen die problemen hebben, en van de teams die hen begeleiden.”1
Link: naar de pdf « La fleur de Patricia. Carnet du rétablissement en santé mentale à destination de l’usager, de son proche et du professionnel »
1 L. Sandron, F. Dujardin. L’émergence de la pauvérité. Le trimestriel du Forum – Bruxelles contre les inégalités, n° 18, Mars 2018.